Bibery w akcji

Na 12 godzin przed atakiem zaplanowanym na godz. 03.00 nad ranem “Bobry” z miejsca rozładunku miały samodzielnie i niezależnie jeden od drugiego, wyruszyć do Wajengi.

Równie istotnym problemem jak sam atak było także przygotowanie odwrotu załóg po wykonaniu zadania. Pierwszy punkt zborny, jeszcze w dniu ataku, wyznaczono w rejonie przylądka Siet-Nawołok, a drugi w dniu następnym na wschód od półwyspu Rybaczij. Sternikom, którzy nie zdołaliby osiągnąć żadnego ze wskazanych punktów nakazano udać się do Persfjordu i na jego brzegach oczekiwać ewakuacji przez okręt podwodny względnie samemu przedzierać się lądem na zachód do obszarów obsadzonych jeszcze przez wojska niemieckie. Wszystkie warianty ewakuacji przewidywały jedynie zabranie samych załóg po wcześniejszym zniszczeniu Biberów. Strona niemiecka przygotowywała się bardzo starannie do przeprowadzenia operacji na redzie Murmańska, wiążąc z nią nie tylko nadzieje natury militarnej, ale i propagandowej. W ramach przygotowań dokonano taktycznego rozpoznania rejonu przyszłej akcji przez okręt podwodny. W jego trakcie stwierdzono, że redę zabezpieczają 2 rzędy zapór bomowo-sieciowych ciągnące się od wyspy Salnyj, zaś na brzegach zostały rozmieszczone liczne stanowiska reflektorów. Odcinek trasy między wyspą Kildin a przylądkiem Siet-Nawołok był systematycznie patrolowany przez radzieckie okręty nawodne. Niewiadomą pozostały jednak ewentualne zagrody minowe, z których wykryto tylko jedną w rejonie przylądka Nawołok.¹⁰

W tym samym czasie intensywnie szkolono sterników Biberów w prowadzeniu nawigacji w trudnych, północnych akwenach, dbając przy tym o ich włąściwą kondycję psychofizyczną niezbędną do wykonania trudnego zadania. Sternicy ćwiczyli długie marsze w położeniu na i podwodnym, pokonywanie zapór sieciowych i skryte podchodzenie w bezpośrednie sąsiedztwo dobrze strzeżonej jednostki przeciwnika, której funkcję w tym przypadku grała pływająca baza Black Watch. W czasie szkolenia doszło do 2 awarii “miniaturek”, których przyczyną był wybuch oparów benzyny z nieszczelnego przewodu paliwowego w momencie przełączenia napędu z silnika spalinowego na elektryczny. W jednym przypadku sternik doznał poważnych oparzeń, w drugim wyszedł cało, lecz za to utracono jednostkę podwodną.

Przygotowania objęły także okręty podwodne, które miały dostarczyć “Bobry” bezpośrednio w rejon działania. Do wykonania zadania wyznaczono 3 jednostki typu VII C i VII C/41 ze składu 13 U-Bootflottille. Były to U 295 (d-ca Kpt.Lt. Gunther Wieboldt), U 716 (d-ca OLt. Hasn Dunkelberg) oraz U 739 (d-ca OLt. Ernst Mangole).¹¹

Każdy z okrętów-nosicieli miał zabrać po 2 “miniaturki”, z których jedna znajdowała się w części dziobowej przed kioskiem, a druga bezpośrednio za nim. W ramach przygotowań trenowano przede wszystkim sposoby mocowania na pokładzie, a następnie bezpiecznego wodowania Biberów. Okazało się, że dobrze wyszkolona załoga może przeprowadzić tę akcję w czasie 10-15 minut. Próbowano również podejmowania z wody sterników, tak jak to przewidywał plan odwrotu po wykonaniu zadania. W praktyce poszukiwanie pojedynczej osoby na morzu w warunkach całkowitej ciemności okazało się czynnością bardzo trudną i czasochłonną.

Podstawowym celem ataku niemieckich miniaturowych okrętów podwodnych miały być alianckie okręty i statki kotwiczące na murmańskiej redzie po pokonaniu północnego szlaku konwojowego, jednak najbardziej liczono na możliwość zniszczenia przy okazji flagowca radzieckiej Floty Północnej okrętu liniowego Archangielsk

——————–

¹⁰ Wg Meister J., Bibery protiw Archangielsk “Ganbut” nr 7, St. Petersburg 1994.

¹¹ Wg Sieche E., German human torpedos and midget submarines, “Warship” No 14/1980.