Bibery w akcji
W miesiącu sierpniu 1944 roku w ramach dowodzonego przez K-Kpt. Hasna Bartelsa (konstruktora okrętu) Lehrkommando 250 z siedzibą w Schlutup zaczęto grupować odbierane z zakładów “Bobry” i formować z nich jednostki bojowe. Powstały wówczas K-Flottille nr 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267 i 268. Formowania kolejnych jednostek K-Flottille 269 i 270 nie zdołano zakończyć.7 Modyfikacje okrętów – wersje Biber II i Biber III nie wyszły poza stadium prototypów, co spowodowało, że od listopada 1944 roku zaczęto stopniowo przezbrajać jednostki korzystające dotychczas z “Bobrów” na nowszy sprzęt. Pierwszą jednostką wyposażoną w Bibery, która podjęła działania bojowe była K-Flottille 161 dowodzona przez KptLt (kpt) Triedmara Woltera. W nocy z 29 na 30 sierpnia 1944 roku 18 jednostek tego typu w oparciu o port w Fecamp przeprowadziło atak w rejonie ujścia Sekwany. Atak przeprowadzono w niezmiernie trudnych warunkach meteorologicznych przy stanie morza 4, a wiatru 4-5o B, Po zakończeniu operacji wszystkie miniaturowe okręty podwodne bezpiecznie powróciły do bazy zgłaszając zatopienie jednostki desantowej i statku typu Liberty, co Niemcy uznali za duży sukces. W dniu 31 sierpnia 1944 w trakcie ewakuacji Fecamp Wehrmacht wysadził w powietrze wszystkie “Bobry”, kładąc kres działań K-Flottille 261.8
W okresie między grudniem 1944 a lutym 1945 jednostki wyposażone w Bibery operowały w rejonie ujścia dolnej Skaldy, zwalczając żeglugę brytyjską aż po Ostendę, w oparciu o bazy w Rotterdamie i Den Helder. W operacjach tych uczestniczyło łącznie około 110 miniaturowych okrętów podwodnych, które w czasie akcji wykorzystywały bazy pomocnicze Hellevoetsluis i Lekhafen. W trakcie operacji Bibery ponosiły poważne straty dochodzące do 70% użytych okrętów, co wynikało zarówno z trudnych warunków nawigacyjnych na płytkich, pływowych wodach jak i przewagi alianckiego lotnictwa, które niszczyło jednostki znajdujące się w położeniu nawodnym w czasie marszu do rejonów operacyjnych. Działania w okresie zimowym 1944-45 potwierdziły występowanie mankamentu technicznego, polegającego na niewłaściwym rozwiązaniu korektora spalin. Nie tylko groźba ale i przypadki zatrucia sterników spalinami, mimo stosowania przez nich aparatów oddechowych z pochłaniaczami dwutlenku węgla, spowodowały, że Bibery poruszały się w położeniu nawodnym z uchylonymi włazami kiosków, co utrudniało zarówno obserwację jak i samą żeglugę z uwagi na warunki pogodowe, stąd też okręty te zyskały sobie przydomek “Schonwetter-Boote” (pol. “jednostki ładnej pogody”). Wybuch w bazie w Lekhafen w lutym 1945 spowodował zawieszenie działalności miniaturowych okrętów tej klasy na wodach holenderskich.
Wcześniej jednak, bo jeszcze w listopadzie 1944 roku podjęto w OKM decyzję o wykorzystaniu “Bobrów” do przeprowadzenia typowo dywersyjnej operacji, której zadaniem było niszczenie alianckich jednostek na redzie w Murmańsku. Do wykonania tego zadania wybrano 8 jednostek ze składu dowodzonej przez OLt (por) Pagera K-Flottille 265 liczącej 30 miniaturowych okrętów podwodnych. Okręty te przez bazę tyłową w Lubece przerzucono do Harstadt w północnej Norwegii. Na miejscu początkowo “miniaturki” rozlokowano na terenie nadbrzeżnej baterii przeciwlotniczej Luftwaffe Trondenes w pobliżu Harstadt, wyposażonej w 4 działa plot. kal. 75 mm, by później przydzielić im bazę pływającą Black Watch9
Z uwagi na niewielki zasięg Biberów niemiecki plan operacyjny przewidywał przetransportowanie 6 takich jednostek na pokładzie 3 okrętów podwodnych w rejon wyspy Kildin, skąd po wodowaniu miały samodzielnie pokonać dystans około 40 Mm dzielący je od zatoki Wajenda wyznaczonej na miejsce ataku. Trasa z Harstadt do wyspy Kildin została podzielona na 2 etapy, pierwszy do Lyngenfjord, a następny do rejonu rozładunku. Pokonanie trasy w położeniu nawodnym łącznie z przeczekaniem dnia na dnie, miało zająć okrętom podwodnym-nosicielom 2 doby.
——————–
7 Wg Lohmann H., Hildebrand HH., Die deutschen Kregsmarine, bd II, Bad Hauheim 1956-1964.
8 Wg Wojewódka C., Działania niemieckich podwodnych sił szturmowych na morzu w latach 1944-45, “Przegląd Morski” 3/1958<
9 Black Watch – niemiecki motorowiec pasażerski, zbud. 1939, wyp. 5035 t, od 1941 użytkowany przez Krigsmarine w charakterze Wohnschiffe (statku mieszkalnego), podporządkowany 13 U-Bootflottille w Kirkemess i Hammerfest. Zatopiony w dniu 4.05.1945 przez lotnictwo alianckie w Harstadt.
