Operacja „Ostfront” cz. 3
Losy 4 flotylli
Powróćmy tymczasem do losów okrętów z 4 flotylli. Od godz. 12.16 niszczyciele rozpoczęły wchodzenie na nowy kurs 280º. O 13.43 admirał Bey nakazał swoim niszczycielom przerwanie bezskutecznych poszukiwań konwoju. Dowódca flotylli Rolf Johannesson otrzymał niezwłoczny rozkaz powrotu do bazy w Altafjordzie. O godz. 14.18 otrzymał potwierdzenie rozkazu i dopiero wówczas rozpoczął marsz powrotny. Dwie minuty później okręty zawróciły i z prędkością 12 w skierowały się na południe. Wyjątkiem był Z 33, który z powodu złej pogody i dużej odległości od innych okrętów flotylli samotnie rozpoczął marsz do Norwegii kursem 180º.
Około 18.56 niszczyciel otrzymały komunikat z Scharnhorsta nadany o 16.56 „Kwadrat 4677 AC ciężki okręt liniowy. Jestem w walce”. Podczas drogi powrotnej Z 33 o godz. 18.10 dnia 26 grudnia zaobserwował obiekt zidentyfikowany jako maruder z konwoju. W ten cel wystrzelił 4 torpedy, które jednakże chybiły po czym kontynuował drogę powrotną.
O godz. 19.11 admirał Schniewind wysłał rozkaz bojowy do 4 flotylli o następującej treści „Scharnhorst w boju, kwadrat AC 4677. Meldować pozycję”. W tej samej chwili (godz. 19.11) Z 29 otrzymał rozkaz od dowódcy Ubootów nakazujący natychmiastowe udanie się z pomocą dla walczącego pancernika. Chwilę później niszczyciel otrzymał rozkaz bezpośredniego wsparcia walczącego Scharnhorsta. Kolejny komunikat, który otrzymały niszczyciele był następujący „Scharnhorst w boju. Kwadrat AC 4677 kieruje się na wybrzeże. Meldować pozycję krótkim sygnałem”. Niszczyciele przyjęły natychmiast kurs 140º a później 150º kierując się na przyl. Północny. Odpowiedzią Johannessona był meldunek, że do boju może się włączyć nie wcześniej niż za 10 godzin. Na co admirał Schniewind o 20.13 rozkazał natychmiastowe przerwanie operacji i powrót do bazy.
Podczas powrotu do Altafjordu radiostacje okrętowe przechwyciły nadany o godz. 18.14 komunikat „Ogień kierowany przez radar, walka z odległości 1800 m…”. Rankiem cztery niszczyciele (Z 33 płynął samotnie przez Lopphavet) w rejonie wyspy Ingoy (Ingoya) zostały zaobserwowane przez patrolujący tam radziecki okręt podwodny L 20. O godz. 01.50 rozpoczęły marsz przez Revsbotn i Kvalsund, a około godz. 10.00 zakotwiczyły w Kaafjordzie. Natomiast Z 33 o godz. 03.50 zameldował o minięciu punktu „Lucie 1” z godz. 01.20, a około 02.00 dnia 26 grudnia wszedł do Kaafjordu.
Po bitwie
O godz. 20.35 Duke of York wysłał do Scapa Flow meldunek „Scharnhorst zatopiony”. Odpowiedzią na niego był radiogram „Grand. Well done” nadany ze sztabu Admiralicji. Po zakończonej bitwie krążowniki Force 1 (Sheffield o 21.00 samotnie udał się do Zatoki Kolskiej) o 22.35 obrały kurs 135º kontynuując swoje zadanie eskorty konwoju JW-55B, po czym na rozkaz Frasera wszystkie okręty udały się do Zatoki Kolskiej, do której dotarły 27 grudnia.
Matchless i Musketter o godz. 13.30 oraz Saumarez, Savage i Scorpion o 20.00 dotarły do Zatoki Kolskiej. Uratowanych rozbitków przetransportowano radzieckim holownikiem na pokład pancernika Duke of York (wywołało to straszną panikę wśród niemieckich marynarzy, którzy myśleli, że zostaną przekazani Rosjanom). 28 grudnia Force 1 po pobraniu paliwa wyruszyło z powrotem do Wielkiej Brytanii. Okręty te wpłynęły 1 stycznia 1944 r. do Scapa Flow owacyjnie witane w porcie.
29 grudnia wraz z lokalną eskortą statki konwoju JW-55B o godz. 10.30 osiągnęły Zatokę Kolską, nad którą leży Murmańsk, nie ponosząc żadnych strat. Także RA-55B bezpiecznie osiągnął Loch Ewe dnia 1 stycznia 1944 roku.
* * *
3 października 2000 r. Norweska Marynarka Wojenna wraz z norweską telewizją państwową NRK odnalazła i sfilmowała wrak pancernika, leżący na głębokości 290 metrów, 66 Mm od Nordkapu na pozycji 72º30’N i 28º16’E. Wrak został zlokalizowany za pomocą sonaru przez okręt badawczy marynarki H.U. Sverdrup II, podporządkowany instytutowi badawczemu w Horten. Wstępne badania przeprowadził zdalnie sterowany robot, mogący operować do głębokości 1000 metrów, kontrolowany z okrętu bazy Tyr. Pancernik majestatycznie leży do góry dnem.
Bibliografia
1. Bałakin S., Krążownik Belfast, Moskwa 1997.
2. Bekker C., Przeklęte morze, Warszawa 1999.
3. Beesly P., Rohwer J., „Special Intelligence und die Vernichtung der Scharnhorst”, „Marine Rundschau” Nr 10/1977.
4. Breyer S., Schlachtschiff Scharnhorst, Friedberg 1987.
5. Breyer S., Koop G., Von der Emden zur Tirpitz, München 1982.
6. Breyer S., Schlachtschiffe und Schlachtkreuzer 1921-1997, Bonn 2002.
7. Brown D., Die Tirpitz Eine schwimmende Festung und ihr Schicksal, Bonn 1998
8. Bukała G., Brytyjskie pancerniki King George V, Prince of Wales, Duke of York, Anson, Howe, Warszawa 2001.
9. Federowicz P., Niemieckie pancerniki typu Scharnhorst, Tarnowskie Góry 2001.
10. Harnack W., Zerstörer unter Deutscher Flagge 1934 bis 1945, Hamburg 1997.
11. Jacobsen A.R., Die Scharnhorst, Untergang und Entdeckung des legendaaaren Schlachtschiffs,
Berlin 2004.
12. Jarosz J., Brytyjskie krążowniki ciężkie typu Country, Tarnowskie Góry 1999.
13. Koop G., Schmolke K.P., Vom Originall zum Modell Schlachtschiff Scharnhorst, Bonn 1991.
14. Koop G., Schmolke K.P., Die Schlachtschiffe der Scharnhorst – Klasse, Bonn 1991.
15. Lipiński J., Druga wojna światowa na morzu, Gdańsk 1976.
16. Suliga S., Scharnhorst i Gneisenau, Moskwa 1995.
17. Watts A.J., Der Untergang der Scharnhorst, Stuttgart 1997.
18. Whitley M., Deutsche Großkampschiffe, Stuttgart 1997.
19.Whitley M., Deutsche Kreuzer im Zweiten Weltkrieg, Stuttgart 2001.
20.The Sinking of the Scharnhorst, „Battle Summary” No.
21.Schlachtschiff Scharnhorst, „Schiffe Menschen Schicksale” nr 84/85.
22.Serwis internetowy NRK.
23.„Spiegel” Nr 41/2000.
Mapy zostały wykonane na podstawie:
The Sinking of the Scharnhorst, „Battle Summary” No 24, Schlachtschiff Scharnhorst, „Schiffe Menschen Schicksale” nr 84/85, Koop G.,Schmolke K.P., Die Schlachtschiffe der Scharnhorst 3. Klasse, Watts A.J., Der Untergang der Scharnhorst.
Zobacz też:
Deutschland – podwodny statek handlowy
Ciekawostka historyczna – Okręt podwodny bez torped
Cataliny – mordercy niemieckich U-Bootów cz.1
Cataliny – mordercy niemieckich U-Bootów cz.2
Ciekawostka historyczna – Czym tak naprawdę jest Termoklina?
