„Czarni Książęta” Zimnej Wojny – część I
Opis konstrukcji
Kadłub
Zewnętrznie okręty podwodne projektu 671 przypominały swoim „kroplowym” kształtem amerykańskie okręty podwodne Albacore i Skipjack. Różniły się za to charakterystyczną dla konstrukcji SKB-143 owalną osłoną kiosku zwaną też „limunzynową”.

Kadłub sztywny okrętu wykonano z 35 mm grubości arkuszy stali o podwyższonej wytrzymałości. Montowany był z cylindrów o różnej średnicy połączonych wstawkami stożkowatego kształtu. Wręgi, oprócz rufowej części kadłuba mocowano na zewnątrz. Płaskie grodzie, obliczone na ciśnienie 10 kgs/cm 2 dzieliły go na siedem przedziałów wodoszczelnych:
- torpedowy, baterii akumulatorów i mieszkalny,
- centrala,
- reaktorów,
- turbinowy,
- elektrotechniczny i mechanizmów pomocniczych,
- agregatów diesla, mieszkalny z punktem medycznym i blokiem sanitarnym,
- silników elektrycznych, mechanizmów sterowniczych i kambuzem.10
Kadłub lekki, dziobową część nadbudów ki, stabilizatory pionowe i poziome wykonano z lekkich małomagnetycznych stali. Obudowę kiosku, śródokręcie i rufową część nadbudówki wykonano ze stopu aluminium typu AMg-61. Osłona anteny stacji hydrolokacyjnej i pióra sterów – ze stopów tytanowych. 11 Poszycie kadłuba lekkiego miało system wzdłużnego zładu. Kadłub był gładki z niewielką liczbą otworów. Nawet kotwicę schowano do specjalnej niszy zakrywanej pokrywą, aby nie psuć opływowej formy kadłuba.
Powrócono do systemu kingstonów opracowanych jednak według nowego schematu. Zastosowano także system powietrza wysokiego ciśnienia z kompresorami EK-30A.
Przeciwhydrolokacyjne pokrycie anechoiczne kadłuba lekkiego zaczęto stosować dopiero od drugiego okrętu serii K-69. Aparaty torpedowe rozmieszczono w części dziobowej kadłuba w dwóch poziomych rzędach nad anteną stacji radiolokacyjnej. W tym układzie można było strzelać torpedami na pełnej prędkości, ścigając przeciwnika i przeładowywać torpedy na morzu ze specjalnych jednostek zaopatrzeniowych. Umieszczenie AT w pobliżu anteny stacji hydrolokacyjnej miało jednak swoje negatywne konsekwencje. W momencie wystrzelenia torpedy bądź rakiety okrętowa hydrolokacja „głuchła”, w związku z tym trzeba było później dokonywać przeróbek i doprowadzać kompleks do ładu, ale do końca problemu nie rozwiązano.12

Nad górnym rzędem aparatów w osi wzdłużnej kadłuba mieścił się poziomy luk do załadunku torped, wpuszczony w gródź wodoszczelną. Przed nim umieszczono zamykane pokrywami poziome koryto, w które dźwigiem ładowano torpedę. Dzięki takie-mu rozwiązaniu proces załadunku torped i rakiet stał się prosty i bezpieczny. Wszystkie operacje wciągania torped do przedziału, przemieszczania, składowania na stelażach i ładowania do AT zostały zmechanizowane.13
Siłownia
Siłownia główna okrętów podwodnych projektu 671składała się z dwóch części. Pierwszej wytwarzającej parę (PPU) i drugiej napędowej (PTU). Każdy z dwóch reaktorów wodno-ciśnieniowych typu WM-4 na neutrony cieplne, o mocy cieplnej 72 MWt stanowił zasadniczą część urządzenia OK-300 wytwarzającego parę. Oprócz reaktorów w ich skład wchodziły 4 generatory pary typu PG-4T wraz z pompami cyrkulacyjnymi pierwszego obiegu reaktora. Przeładowanie aktywnych stref reaktora WM-4 (później WM-4A1, WM-4-SG lub WM-4-SGM) następowało co 8 lat.
Aktywne strefy reaktorów składały się z 248 kaset paliwowych (zanurzanych elementów) wydzielających ciepło (tzw. prętów paliwowych) o łącznej masie 350 kg w tym 70 kg uranu 235 o poziomie wzbogacenia 21-28%.14
PTU składała się z jednego agregatu turbinowego GTZA-615 i dwóch autonomicznych turbogeneratorów (ATG) OK-2. Łączna moc turbin w biegu naprzód – 31 000 KM, wstecz – 6500 KM Turbiny główne zostały wykonane w Zakładach Kirowskich w Leningradzie (gł. konstruktor M.A. Kazak), generatory ATG w Kałuskich Zakładach Turbinowych (gł. konstruktor W.I. Kiriuchin).

W razie awarii siłowni głównej okręt mógł skorzystać z rezerwowego źródła ruchu w postaci dwóch pomocniczych silników elektrycznych PG-137 o mocy 275 KM każdy, które napędzały dwie 2-łopatowe śruby napędowe małej średnicy. Kiedy silniki nie pracowały śruby obracały się nie stawiając dodatkowego oporu. Podstawowym źródłem energii elektrycznej były autonomiczne generatory ATG OK-2 wytwarzające prąd zmienny (380 V, 50 Hz), składające się z aktywnej turbiny i generatora typu TMW-2-2 o mocy 2000 kWt. Dodatkowe źródło energii elektrycznej stanowiły dwie grupy baterii akumulatorów typu 426-11 po 112 elementów w każdej o pojemności 8000 amperów/godz. Rezerwowe źródło energii stanowiły dwa agregaty Diesla typu MSK 103-4 o mocy po 200 kWt (400 V, 50 Hz). Przemiana prądu zmiennego w stały odbywała się za pośrednictwem dwóch przetwornic typu PR-501 o mocy po 500 kWt. W razie konieczności schłodzenia reaktorów agregaty zapewniały w położeniu podwodnym na głębokości peryskopowej poruszanie się na silnikach elektrycznych lub podładowanie baterii akumulatorów Praca źródeł zasilania elektroenergetycznego i GED kontrolowano centralnie z pulpitu EES przy pomocy systemu sterowania „Bajkał”.15
Na okrętach tego projektu zastosowano w szerokim zakresie zdalne scentralizowane sterowanie siłownią główną, mechanizmami i armaturą. Dwóch operatorów zapewniało sterowanie siłownią z centralnego pulpitu, rozmieszczonego w kabinie przedziału turbinowego.
Po raz pierwszy wdrożono system elektrochemicznej regeneracji powietrza (EXRW). z całą gamą nowych filtrów. Znacznej poprawie uległa ochrona przeciwradiacyjna.

Uzbrojenie
Podstawową broń okrętów tego typu stanowiły przede wszystkim różnego rodzaju torpedy. Liczba aparatów do ich wystrzeliwania w porównaniu do proj. 627 została ograniczona do sześciu. Rozmieszczenie AT pozostało tradycyjnie na dziobie nad anteną stacji hydrolokacyjnej w dwóch poziomych rzędach, dwa AT w górnym rzędzie i cztery w dolnym rzędzie. Przy czym dwa AT z górnego rzędu można było załadować tylko w bazie z powodu braku urządzeń do mechanicznego przeładunku.16
Przymierzano się do umieszczenia AT na śródokręciu (na wzór amerykański) ale rozwiązanie to uznano za zbyt rewolucyjne. Jak udało się ustalić przy strzelaniu z AT umieszczonych na śródokręciu AOP USA, musiały mocno ograniczać prędkość okrętu (torpedy były wystrzeliwane pod kątem). Poza tym przy pełnej prędkości okrętu tracono kontakt hydrolokacyjny z przeciwnikiem.
——————–
10 W.P. Kuzin, W.I. Nikolskij; Wojenno-morskoj fłot SSSR 1945-1991. St. Petersburg 1996, s. 77.
11 W.N. Burow; Oteczestwiennoje wojennoje korabliestrojenije w tretiem stolietii swojej istorii. St. Petersburg 1995, s. 492.
12 A.S. Pawłow, op. cit., s. 8.
13 J.W. Apałkow; Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. T. 1. Podwodnyje łodki. Cz. 2. St. Petersburg 2003, s. 8.
14 A.S. Pawłow, op. cit., s. 11.
15 R.A. Szmakow; Sozdanije atomnych …op. cit., s. 25; A. Taras podaje: 2 agregaty Diesla o mocy po 200 kWt; 2 pomocnicze silniki elektryczne o mocy po 275 KM.
16 A.E. Taras; Atomnyj podwodnyj fłot. Moskwa-Mińsk 2005, s. 158.