SOSUS – „Tajna broń” cz. 3
Witold RYCHTER
W roku 1957 postanowiono rozszerzyć instalację SOSUS o rejon Wschodniego Pacyfiku. Rozmieszczono stacje NAVFAC od południa na północ. Instalacje znalazły się na wyspach San Nicholas Island, Point Sur, na plażach Centerville i Kalifornia, w Zatoce Coos. Następnie w Oregonie, na plażach Pacyfiku, Waszyngtonu, na wyspach Guam, Midway, Adak i Barber w pobliżu Honolulu.
US Navy dzięki SOSUS, mogła być wcześniej informowana o ruchach wrogich jednostek. Ostrzeżenia przed wrogimi okrętami podwodnymi wchodzącymi na wody Północnego Atlantyku oraz Wschodniego Pacyfiku stały się priorytetem dla US Navy. Dzięki przekazywaniu sygnałów pomiędzy poszczególnymi częściami systemu można było obliczyć położenie danego okrętu podwodnego a następnie śledzenie do z wykorzystaniem środków ZOP. Tak skomplikowane operacje wymagały powołania regionalnego centrum SOSUS. Pierwsze NOPFs (Naval Oceanographic Processing Facilities) powstały w Norfolku i Nowym Jorku. Prace regionalnych centrum SOSUS były skorelowane z informacjami pochodzącymi od NAVFACs oraz innymi źródłami m.in., z nasłuchu radiowego. NOPFs analizował wszystkie otrzymane informacje odnośnie pozycji danego okrętu podwodnego a następnie ustalał prawdopodobny obszar, w którym przebywał szukany okręt. Dalszym tropieniem zajmowały się już wtedy jednostki ZOP.
Pierwotnie SOSUS został zaprojektowany do śledzenia radzieckich spalinowych okrętów podwodnych. Rozwój technologii atomowej i wyposażenie okrętów podwodnych w nowy napęd zrodził podejrzenia, iż nowy system nie będzie w stanie ich wykryć. Rosjanie w 1958 r., skonstruowali pierwsze okręty podwodny z napędem atomowym, a ich wykrycie stało się dla Amerykanów priorytetem.
Amerykańskie siły ZOP stanęły przed bardzo trudnym zadaniem, nowe okręty nie musiały się już wynurzać by naładować akumulatory, więc ewentualne wykrycie ich na powierzchni było już teraz niemożliwe. Natomiast napęd atomowy zapewniał praktycznie nieograniczony zasięg, więc radzieckie okręty mogły być praktycznie wszędzie.
W 1961 r., system dowiódł swojej skuteczności jeszcze raz, gdy udało się wyśledzić i zlokalizować amerykański atomowy okręt podwodny, USS George Waszyngton (SSBN-598), który przechodził właśnie przez północny Atlantyk ze Stanów Zjednoczonych do Wielkiej Brytanii.
W czerwcu 1962 r., Cape Hatteras NAVFAC osiągnął pierwszy kontakt dzięki sieci SOSUS z radzieckim okrętem podwodnym o napędzie spalinowym. Miesiąc później udało się wykryć radziecki atomowy okręt podwodny u wybrzeży Norwegii. Sygnał został uchwycony przez sieć NAVFAC na Barbados.
