Operacja SOURCE – Zniszczyć Tirpitza!

Akcję miały przeprowadzić miniaturowe okręty podwodne typu X. 11 września 1943 r. wszystkie okręty wyszły z bazy w Loch Carinbawn, w Szkocji. Płynąc wzdłuż Szetlandów, skierowały się na Morze Północne, a tam dalej do fiordu Altafiord. Miniaturowe okręty przez większą część trasy płynęły pod wodą tak, by trudniej było je wykryć oraz by wysokie fale nie uszkodziły tak małych jednostek. W czasie powolnego rejsu awarii uległy dwa “liliputy”: X9 dowodzony przez porucznika Kearona z niewiadomych przyczyn zerwał się z holu i zatonął wraz z całą załogą oraz X8, który również zerwał się z holu i odłączył od holującego go okrętu podwodnego Seanymph. Dowódca, porucznik McFaralne, postanowił mimo wszystko kontynuować dalej rejs i po 36 godzinach powolnego marszu na szczęście odnaleziony został przez Seanymph i wzięty ponownie na hol. Wówczas jednak rozpoczęły się problemy techniczne. Na X8 wykryto przeciek kadłuba, który powiększał się z godziny na godzinę; ostatecznie woda wdarła się do komory pomiędzy centralą a komorą ratunkową. Załoga na szczęście zdołała awaryjnie wynurzyć się i uratować. Wadliwy okręcik został zatopiony. Do celu podróży, jakim był fiord Alta, dotarły więc tylko 4 okręty: X5, X6, X7 i X10. 20 września przybyły na wyznaczone pozycje i rozpoczęły samodzielny rejs. Wcześniej nastąpiła zamiana załóg – z marszowych na bojowe. Do tej pory załogi bojowe “wypoczywały” na pokładach holujących okrętów podwodnych.

Dowódcą X5 był porucznik H. Henty-Creer. Okręt ten nie odegrał żadnej roli podczas operacji. O 8:43 Niemcy spostrzegli mały okręt podwodny w odległości około 590 metrów od Tirpitza. Natychmiast do akcji przystąpiły niszczyciele. Najpierw otworzyły ogień z ciężkich karabinów maszynowych, a następnie przeprowadziły atak bombami głębinowymi. X5 zatonął wraz z całą załogą.

X6 pod dowództwem porucznika Donalda Camerona o godzinie 07:00 niepostrzeżenie przedostał się przez pola minowe i walcząc z silnymi prądami posuwał się wolno w kierunku fiordu Alta, gdzie stał zakotwiczony niemiecki pancernik. Podczas powolnego marszu uszkodzeniu uległ peryskop i dowódca skorzystać musiał z peryskopu pomocniczego. Po zlokalizowaniu przez dowódcę zbiornikowca Nordmark, który zakotwiczony był w odległości zaledwie pół mili od Tirpitza, X6 ruszył do ataku.

Tirpitz był odpowiednio zabezpieczony przez ewentualnym atakiem torpedowym. Okręt był otoczony zagrodami przeciwtorpedowymi. W niewielkiej odległości pływały kutry oraz mniejsze jednostki tworzące tarcze artyleryjską. W systemie obrony Tirpitza był jeden słaby punkt i właśnie to postanowił wykorzystać dowódca X6. W godzinach porannych otwierano zagrody przeciwtorpedowe tak, by mogły podpłynąć do pancernika jednostki zaopatrzeniowe. Wykorzystał to porucznik Cameron przedostając się w pobliże Tirpitza. Jednak okręcik manewrując zaczepił o łańcuchy kotwiczne i o godzinie 07:12 wynurzył się niespodziewanie na kilka sekund obok pancernika w odległości ledwie 27 metrów. Na szczęście Niemcy pomyśleli, iż był to morświn i nie ogłoszono alarmu. Na nieszczęście po chwili okręt ponownie się wynurzył i wtedy został poprawnie zidentyfikowany przez marynarzy pełniących wachtę. Na pancerniku podniesiono alarm. Załoga okrętu obrzuciła X6 granatami i zaczęła ostrzeliwać “liliputa” z karabinów maszynowych. Załoga X6 manewrując okręcikiem zdołała dostać się pod kadłub pancernika i natychmiast zwolniła ładunki wybuchowe, które miały zapalnik czasowy. X6 wynurzył się gwałtownie. Załoga wykorzystując chwilę przerwy w prowadzeniu ognia skierowanego w stronę X6 wyskoczyła na pokład i machając w stronę Niemców sygnalizowała, że chce się poddać. Wcześniej zniszczone zostały wszystkie urządzenia. Otworzono zawory bezpieczeństwa tak, by zatopić jednostkę.

Załoga X6 zabrana została na pokład pancernika. Niemcy widząc zadowolonych jeńców byli świadomi, iż udało się im umieścić ładunki wybuchowe pod pokładem okrętu. Postanowili zamknąć ich wewnątrz pancernika na najniższym pokładzie tak, aby ewentualne skutki wybuchu były również i dla nich odczuwalne.

Niemcy za wszelką cenę próbowali opanować brytyjski okręt, lecz jednostka zatonęła. Natychmiast przystąpiono gorączkowo do podnoszenia kotwic, by w jak najkrótszym czasie Tirpitz zmienił swoje położenie i oddalił się od miejsca, w którym zostały zrzucone ładunki wybuchowe.