Polskie działo neutronowe pozwoli bezpiecznie badać dno morskie
Witold RYCHTER
Na dnie wielu mórz i oceanów zalegają setki tysięcy niebezpiecznych substancji zarówno z czasów I i II wojny światowej oraz zimnej wojny jak i czasów współczesnych. Ekolodzy morscy często podnoszą alarm informując o niebezpiecznych materiałach poniemieckich zalegających dno morskie z gazem musztardowym, tabunem, amunicją czy materiałami wybuchowymi zatopionymi po wojnie przez Związek Radziecki. Tylko w samej cieśninie Skagerrak zatopiono, co najmniej 150 tysięcy ton BST broni chemicznej.
Dotychczas badanie takich substancji było wysoce niebezpieczne dla nurków i trudne do przeprowadzenia ze względu na znaczne głębokości. Teraz dzięki polskim naukowcom z Uniwersytetu Jagiellońskiego opracowano urządzenie, które jest w stanie wykrywać pod wodą najróżniejsze substancje. Urządzenie potrafi określić np. skład chemiczny, zalegających na dnie substancji i stwierdzić jak duże stwarza zagrożenie.
Polscy naukowcy swój wynalazek określili mianem działa neutronowego. Największym problemem dla naukowców były anomalia występujące w środowisku morskim. Dlatego opracowano specjalny detektor, który eliminuje te zakłócenia. Dzięki niemu można precyzyjnie określić skład pierwiastkowy zatopionych substancji i na tej podstawie przeprowadzić ich identyfikację.
Dzięki otrzymanym danym można zaplanować dalsze działania mające na celu np. zabezpieczenie czy neutralizację niebezpiecznych materiałów.
Najważniejszą zaletą tego urządzenia jest możliwość zdalnej pracy w środowisku morskim z potencjalnie niebezpiecznymi substancjami. Bez udziału nurków głębinowych, gdy badanie jest przeprowadzone na większych głębokościach.
Detektor jest niewielkich rozmiarów i swobodnie można go zamontować na pojazdach podwodnych. Ważne jest by działo neutronowe znalazło się w minimalnej odległości od obiektu, który będzie badany. Wtedy w obiekt uderzają neutrony i można wykryć węgiel, wodór, tlen, azot, siarkę, chlor, a także różne gazy bojowe zawierające np. niebezpieczny arsen.
