SOSUS – „Tajna broń” cz. 1

Naukowcy odkryli, że w cieplejszych wodach przypowierzchniowych szybkość dźwięku jest relatywnie wysoka. Natomiast w głębinach, gdzie wraz z wzrostem głębokości spada temperatura wody, szybkość rozchodzenia się dźwięku znacząco spada, aż w okolice minimum. Istotną rolę odgrywa wraz ze wzrostem głębokości ciśnienie, które powoduje ponowny wzrost szybkości dźwięku wraz z wzrostem głębokości. Kanał Głębokiego Dźwięku znajduje się na głębokości, na której prędkość dźwięku jest praktycznie minimalna. Ponieważ “fale” dźwięku zawsze odginają się na obszarach o wysokiej prędkości dźwięku, fala skierowana w górę “warstwy kanału dźwięku” zostanie załamana (w dół) z powrotem – a fala skierowana w dół osi zostania załamana w górę. W ten sposób, fale dźwiękowe pochodzące ze źródeł znajdujących się w Kanale Głębokiego Dźwięku przeplatają się w tą i z powrotem wokół osi tego kanału, są niejako “uwięzione” w głębinach oceanicznych z dala od powierzchni i dna. Mogą wówczas pokonywać dalekie dystanse w minimalnym stopniu tracąc na sile.

Naukowcy zajmujący się tym zjawiskiem stwierdzili że istnieje również możliwość rozchodzenia się w Głębokim Kanale Dźwięku, fal dźwiękowych emitowanych przez różne źródła w wodach przypowierzchniowych, które uwięzione w GKD mogłyby być słyszalne na długich dystansach, by było to możliwe musiałoby istnieć urządzenie przesuwające dźwięki do GKD.

Oś GKD znajduje się zazwyczaj na głębokości kilku tysięcy stóp, w zależności od istniejących w danych wodach warunków temperaturowych. Różnice temperaturowe mórz i oceanów mogą znacznie odbiegać od siebie. Bardzo wysokie temperatury wód Golfsztromu czy Morza Sargassowego powodują że GKD, leży na innej głębokości w Oceanie Atlantyckim niż Oceanie Spokojnym.

Potencjał Głównego Kanału Dźwięku

Ewing i jego koledzy przeprowadzili szereg różnorodnych eksperymentów na morzu, które w późniejszych badaniach potwierdziły zasadę rozchodzenia się dźwięku w GKD, jednocześnie odkrywając zjawisko przypowierzchniowe i strefy zbieżności.

Na podstawie tych eksperymentów w 1943 roku Ewing zaproponował Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych rozwinięcie systemu służącego do komunikacji na dalekich przestrzeniach przez detonowanie programowanych czasowo ładunków wybuchowych w samym kanale dźwiękowym. Propozycja została pozytywnie rozpatrzona przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych i wiosną 1944 r., Ewing nadzorował osobiście przebieg głównych testów morskich, podczas których okręt USS Buckley (DE-51) od czasu do czasu wyrzucał ładunki wybuchowe, które były odpalane na różnych głębokościach. Te kontrolowane wybuchy przeprowadzone były do czasu dotarcia dźwięku na odległość ok. 900 mil, gdzie zostały zarejestrowane.

Eksperyment Ewinga z użyciem okrętu USS Buckley doprowadził do rozwinięcia systemu ratowniczego typu powietrze-ziemia zwanego SOFAR (Sound Fixing and Ranking). c.d.n.

Witold Rychter

Przeczytaj też:

SOSUS – „Tajna broń” cz. 1

SOSUS – „Tajna broń” cz. 2

SOSUS – „Tajna broń” cz. 3