105. rocznica utworzenia Marynarki Wojennej
“Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła NOWOTNEGO, szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych” Józef Piłsudski.
Obchody 105. rocznicy utworzenia Marynarki Wojennej rozpoczęły się w poniedziałek, 27 listopada, uroczystym capstrzykiem, połączonym z ceremonią poświęcenia krzyża w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni Oksywiu, co symbolicznie zakończyło proces powstawania tego ważnego miejsca, które przypomina o bohaterstwie polskich marynarzy.
Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości ten nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości, te słowa marszałka Józefa Piłsudskiego, były, są i będą naszym drogowskazem. (…) Stojąc w dniu dzisiejszym w miejscu Kwatery Pamięci Cmentarza Marynarki Wojennej pragniemy oddać hołd wszystkim naszym poprzednikom, bohaterom naszej historii. To na tym cmentarzu są pochowani ludzie, którzy oddali swoje młode lata życia na tworzenie obecnej Marynarki Wojennej. Nie możemy również zapomnieć o tych wszystkich marynarzach, których groby są rozsiane po całej Polsce. Tym wszystkim oficerom, podoficerom oraz marynarzom winni jesteśmy szacunek i pamięć. To dzięki ich determinacji i działaniu możemy szczycić się osiągnięciami naszego rodzaju sił zbrojnych – mówił wiceadmirał Jarosław Ziemiański, Inspektor Marynarki Wojennej.
Podczas capstrzyku odczytany został Apel Pamięci, a Kompania Reprezentacyjna MW oddała salwę honorową. Jednym z punktów uroczystości było także otwarcie wystawy pt. „Koniec odysei? Powrót do Ojczyzny droga morską. Gdynia – Gdańsk/1945-1948” zorganizowanej przez Gdański Oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Capstrzyk zakończyło złożenie wiązanek kwiatów w Kwaterze Pamięci.
W uroczystości na cmentarzu MW wzięli udział m. in. Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego – Jacek Siewiera, Inspektor Rodzajów Wojsk Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych – gen. dyw. Sławomir Owczarek, a także przedstawiciele jednostek i instytucji tworzących MW, władze samorządowe oraz zaproszeni goście.
Dla podkreślenia rangi obchodów 105. rocznicy utworzenia morskiego rodzaju Sił Zbrojnych, 28 listopada, o godz. 8.00 na wszystkich okrętach MW podniesiona została wielka gala banderowa. W Kościele Garnizonowym MW odbyła się uroczysta msza święta w intencji Marynarki Wojennej.
Centralne uroczystości z okazji 105. rocznicy utworzenia Marynarki Wojennej odbyły się przy Pomniku Polska Morska na Skwerze Kościuszki w Gdyni. Z pokładu historycznego niszczyciela ORP Błyskawica oddany został salut świąteczny składający się z 21 strzałów armatnich, a wyróżniającym się marynarzom zostały wręczone odznaczenia i wyróżnienia.
Polska Marynarka Wojenna oraz port i miasto Gdynia są żywym przykładem przywiązania do morza, jako symbolicznego okna na świat. Odgrywała ona i nadal odgrywa bardzo ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa, co w obecnej sytuacji geopolitycznej nabiera szczególnego znaczenia. To morski rodzaj sił zbrojnych jako pierwszy w ramach Partnerstwa dla Pokoju realizował wspólne działania z flotami państw NATO. Dzisiaj wraz z tymi flotami tworzymy skuteczną barierę pozwalającą na ochronę morskich akwenów, w tym infrastruktury krytycznej państwa – powiedział w swoim przemówieniu wiceadmirał Jarosław Ziemiański, Inspektor Marynarki Wojennej.
W tę ważną rocznicę chcę podziękować marynarskiej rodzinie za codzienną służbę, stawianie czoła wszelkim wyzwaniom i szybkie reagowanie w sytuacjach kryzysowych. Życzę całej kadrze Marynarki Wojennej, personelowi, pracownikom resortu obrony narodowej, a także miłośnikom bezkresu morza kolejnych lat pełnienia służby i wszelkiej pomyślności – mówił gen. broni Marek Sokołowski, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych.
Marynarze oddali także cześć swoim poprzednikom, bohaterskim pokoleniom marynarzy-służącym ofiarnie i z honorem pod biało-czerwoną banderą poprzez złożenie wiązanek kwiatów pod Pomnikiem Polska Morska. Uroczystości zakończyła defilada Kompanii i Orkiestry Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej.
W uroczystościach centralnych udział wzięli m. in. Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych – gen. broni Marek Sokołowski, przedstawiciele jednostek i instytucji tworzących MW, władze samorządowe, przedstawiciele służb mundurowych oraz zaproszeni goście i mieszkańcy Gdyni.
***
Historia Marynarki Wojennej
Po raz pierwszy polskie siły morskie odegrały ważną rolę w XV wieku. Polska flota kaperska, podczas Wojny Trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim zablokowała wówczas Bałtyk i uniemożliwiła dostawy do Królewca, pokonując flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym (1463). Około 100 lat później, w 1568 roku Sejm powołał do życia Komisję Morską – pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie organów władzy państwa na morzu. Następnie, z początkiem XVII wieku Zygmunt III Waza zarządził tworzenie królewskiej floty wojennej. Okręty były budowane w Gdańsku i Pucku. Decyzja ta była pierwszym programem budowy okrętów wojennych. W 1625 roku król powołał do życia Komisję Okrętów Królewskich. Dwa lata później, 28 listopada 1627 roku nasza flota odniosła zwycięstwo pod Oliwą nad blokującą Gdańsk eskadrą szwedzką. Niestety kolejne lata przyniosły regres w polityce morskiej. Brak decyzji Sejmu o dalszym finansowaniu floty wymusił sprzedaż okrętów, a niedługo potem doszło do rozbiorów Polski. Próby odrodzenia floty podejmowano podczas powstań narodowych. Niestety, upadek powstań zamknął okres nadziei na utworzenie sił morskich, chociażby na obczyźnie. Marynarka Wojenna została odtworzona 28 listopada 1918 roku przez marszałka Józefa Piłsudskiego, już 17 dni po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Polska czekała jeszcze prawie półtora roku na uzyskanie formalnego dostępu do morza. Rozwój floty przerwał na krótko wybuch II wojny światowej. Polska MW uczestniczyła w wojnie obronnej, a następnie przeniosła i odbudowała swoje struktury w Wielkiej Brytanii i uczestniczyła w działaniach bojowych od chwili wypowiedzenia przez Aliantów wojny hitlerowskim Niemcom. Podczas działań wojennych polskie okręty walczyły nieprzerwanie od pierwszego do ostatniego dnia wojny, wnosząc znaczny wkład w ostateczne zwycięstwo. Były jedynym niepodległym terytorium Polski i stanowiły o ciągłości istnienia państwa i jego oręża na morzu. Na morskim teatrze II wojny światowej polskie okręty przepłynęły łącznie milion dwieście tysięcy mil morskich, eskortowały 787 konwojów, przeprowadziły 1162 patrole i operacje bojowe, zniszczyły 45 jednostek nieprzyjaciela i 20 samolotów. Podczas działań bojowych zginęło 450 marynarzy. Po wojnie Marynarka Wojenna, chociaż w znacznym stopniu oparta o sprzęt i wyposażenie produkcji b. ZSRR lub pochodzący z kontyngentu aliantów, rozbudowywała flotę w oparciu o krajowy przemysł stoczniowy. Po przemianach przełomu lat 80-tych i 90-tych i zmianie polityki obronnej kraju Marynarka Wojenna zintensyfikowała współdziałanie z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Pierwszym sprawdzianem polskich sił morskich był udział dwóch okrętów w operacji „Pustynna Burza”. Okręt szpitalno-ewakuacyjny ORP Wodnik i okręt ratowniczy ORP Piast jako pierwsze polskie okręty w powojennej historii Polski uczestniczyły w działaniach z państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego. Najnowsza historia MW to okres transformacji, modernizacji i zwiększania mobilności. W 1993 roku Marynarka Wojenna zainicjowała obecność polskich sił zbrojnych w ćwiczeniach z państwami NATO biorąc udział w największym na Bałtyku ćwiczeniu „Baltops”. Od tego czasu siły MW uczestniczyły w kilkuset manewrach państw NATO i Partnerstwa dla Pokoju. Od marca 1999 roku, kiedy Polska weszła w skład Sojuszu Północnoatlantyckiego, polskie okręty obecne były we wszystkich manewrach NATO na Bałtyku, a także uczestniczyły w istotnych operacjach w Cieśninach Bałtyckich, na Morzu Północnym, Norweskim, na Oceanie Atlantyckim, w operacjach antyterrorystycznych na Morzu Śródziemnym oraz w misji irackiej na Zatoce Perskiej (2002 – 2003). Od 2002 roku polska Marynarka Wojenna jest na stałe obecna w elitarnych Siłach Odpowiedzi NATO.
Zadania i rola Marynarki Wojennej
Zadania Marynarki Wojennej wiążą się głównie z zapewnieniem bezpieczeństwa polskich interesów na morzu oraz z naszym wkładem w bezpieczeństwo Europy w ramach NATO, UE i innych porozumień międzynarodowych. Chodzi tutaj o konieczność działań zarówno narodowych, jak i sojuszniczych, przede wszystkim w zakresie osłony morskich szlaków komunikacyjnych, zwłaszcza tych, którymi transportowane są surowce strategiczne i towary, monitoringu bezpieczeństwa żeglugi, operacji pokojowych, zwalczania terroryzmu oraz wczesnego wykrywania symptomów zagrożeń od strony morza. Inaczej mówiąc MW operuje na akwenach morskich na rzecz systemu obrony państwa jak i jego bezpieczeństwa gospodarczego. Poprzez ciągłe szkolenie utrzymuje gotowość do reagowania wobec zagrożeń mogących wystąpić na wodach terytorialnych, wyłącznej strefy ekonomicznej, czy wszędzie tam, gdzie poruszają się jednostki transportu morskiego. MW jest także kluczową częścią krajowego systemu ratowania życia na morzu SAR. Bez Marynarki Wojennej nie byłoby polskich map morskich, czy innych pomocy nawigacyjnych, które opracowuje Biuro Hydrograficzne MW. Siły Marynarki Wojennej pomagają także w ciągłym monitoringu ekologicznym wód Bałtyku oraz wspierają akcje usuwania skutków klęsk żywiołowych. Specjalistyczne okręty, nurkowie-minerzy oraz saperzy unieszkodliwiają niebezpieczne obiekty zalegające od II wojny światowej na dnie Bałtyku oraz w strefie brzegowej. MW prowadzi także akcje saperskie na akwenach śródlądowych, niejednokrotnie z dala od wybrzeża.
Źródło: Wojsko Polskie
Przeczytaj też:
