Rosyjskie marzenia o potędze
Witold RYCHTER
31 grudnia 1999 roku prezydentem Rosji po rezygnacji ze względów zdrowotnych prezydenta Borysa Jelcyna zostaje premier Władimir Putin1. Startuje w wyborach prezydenckich rok później i zostaje wybrany na pierwszą pełną kadencję osiągając 52,9% poparcie. Cztery lata później wygrywa wybory z 71,2% poparciem już w pierwszej turze.
Nowy polityczny duch w Rosji
Rządy Władimira Putina to znaczna poprawa gospodarcza kraju. Rosja wreszcie po wielu latach starania uzyskała realne członkowstwo w G8 oraz zdołała spłacić większość swojego zadłużenia przede wszystkim związanego z Klubem Paryskim. Na arenie międzynarodowej Rosja zaczęła być postrzegana jako dobry strategiczny partner z którym warto prowadzić interesy gospodarcze. Rosyjskie rezerwy kruszcowo-walutowe w 2007 roku przekroczyły 369 miliardów dolarów a jeszcze w 1998 było to zaledwie 1,8 mld dolarów. Od 2000 roku Rosja corocznie odnotowuje nadwyżkę budżetową, zwiększając sukcesywnie inwestycje zagraniczne w gospodarkę. Na przełomie 2000 – 2006 roku były obliczane na ok. 106,3 miliarda USD. Wzrost gospodarczy był również odczuwalny w realnych pensjach i emeryturach, spadku bezrobocia oraz inflacji. Zmiany te wpłynęły na wysoką popularność prezydenta Władimira Putina i dały mu podstawę do odbudowy mocarstwowej pozycji Rosji na arenie międzynarodowej.
Armia jednak od lat 90-tych przeżywała kryzys, konflikt w Afganistanie trwający od 25 grudnia 1979 do 15 lutego 1989 roku obnażył słabość ZSRR doprowadzając niemal do kryzysu gospodarczego. Pełniący wtedy obowiązki sekretarza generalnego KC KPZR Michaił Gorbaczow postanowił wycofać wojska z Afganistanu ratując gospodarkę przed zapaścią. Dodatkowo prowadzony wyścig zbrojeń w którym wygrywały Stany Zjednoczone deprymowały dodatkowo armię. Nieśmiałe próby reform nie poprawiały sytuacji potęgując niezadowolenie mieszkańców ZSRR tęskniących za realnymi sukcesami.
W tak trudnej sytuacji nie można było przeznaczać znaczących sum na rozwój armii a szczególnie kontynuować drogich programów związanych z rozwojem nowych projektów atomowych strategicznych okrętów podwodnych.
Wszystko postanowił zmienić Władimir Putin, który wykorzystując koniunkturę na arenie międzynarodowej odnośnie zapotrzebowania na surowce energetyczne, szczególnie gaz i ropę. Rosja wydobywa obecnie najwięcej błękitnego paliwa tj. około 765,6 mld m3 gazu rocznie przeznaczając dużą jego ilość na eksport.2 Dysponując rezerwami finansowymi Władimir Putin rozpoczął modernizację armii jednak tutaj przyszło zderzenie z rzeczywistością. Wydatki okazały się wręcz kolosalne, koniecznością stała się więc redukcja armii. Zapowiadane redukcje sukcesywnie były przesuwane a ich wprowadzenie zawsze spotykało się z silnym oporem armii. W 2007 roku minister obrony Anatolij Sierdiukow zapowiedział redukcję armii, która miała uczynić ją bardziej mobilną i lepiej wyszkoloną głównie dzięki zwolnieniu części najgorszych oficerów. Armia miała zostać zmniejszona ze stanu 1,13 mln żołnierzy do 1 mln. Również miała się zmniejszyć ilość oficerów, których w nowoczesnych armiach jest tylko 15% a w Rosji aż 30%. Rozmiar zapowiadanych reform jest jednak śmieszny jak na tak olbrzymią armię. Do dzisiaj nie został zrealizowany projekt rezygnacji z poboru i wprowadzenia służby kontraktowej (tak jak np. w armii polskiej), który zmniejszyłby radykalnie liczebność armii i polepszyłby jej jakość. Według eksperta Pawła Felgengauera wszystko w Rosji się ślimaczy i nie wiadomo kiedy te projekty zostaną zrealizowane. Plany polityków są blokowane przez wojskowych obawiających się utraty wielu stanowisk. Przykładem może być konflikt cywilnego szefa MON Anatolia Sierdiukowa z szefem sztabu generalnego gen. Jurijem Bałujewskim dotyczącym oddania choćby części etatów w szpitalach wojskowych niemundurowym lekarzom. Bałujewski twardo stał przy swoim stanowisku, co zaowocowało jego dymisją. Zastąpiony został przez gen. Nikołaja Makarowa.
Podobna sytuacja dotyczy Marynarki Wojennej Rosji. Większa część floty to tylko stojące w portach wraki nieprzedstawiające większej wartości bojowej. Jednostki, które obecnie znajdują się w czynnej służbie, wolnym lecz stanowczym dryfem zmierzają ku nieuchronnemu zezłomowaniu.
——————–
1 Wg Zastępstwo premiera na stanowisku prezydenta zapewnia art. 92 ust. 3 Konstytucji Federacji Rosyjskiej.
2 Rosja oprócz największych zasobów gazu na świecie ma również największe wydobycie tego surowca na świecie. Przeznaczając znaczne ilości błękitnego paliwa na eksport. Według Oil&Gas Journal wydobycie gazu w Rosji szacuje się w 2010 na 24,9 bln stóp sześciennych natomiast w USA 19,4 bln stóp sześciennych. W 2030 roku według Oil&Gas Journal wydobycie gazu w Rosji ma osiągnąć poziom 33,0 bln stóp sześciennych, natomiast w Stanach Zjednoczonych ma być utrzymane na takim samym poziomie.
